Milieubeleid en de uitvoeringspraktijk roepen veel dilemma's op bij de mensen in het werkveld en dat kan de effectiviteit verminderen. Daarom dit moreel beraad, waarin we een prangend dilemma uit de eigen werkpraktijk van een van de deelnemers bespreken.

We gebruiken daarbij de methode van het Moreel beraad. We gaan vragen stellen en goed luisteren. Dat levert een palet aan waarden en normen die bij het dilemma kunnen spelen. Zo komen we tot een weloverwogen handelingsperspectief in de onderzochte situatie en maken jullie kennis met de effectieve methode van het moreel beraad.

Het gesprek wordt begeleid door: 

 Sjef Staps , gecertificeerd gespreksleider Moreel Beraad
 Paul Kloosterboer organisatiekundige, onder meer auteur van het boek Adviseren vanuit het geheel
 Jacqueline Quarles van Ufford psycholoog en communicatieprofessional

Hoe maak je vergunningverlening toekomstbestendiger, zonder in te leveren op milieubescherming, zoals het Nationaal Milieuprogramma van ons vraagt?

De robuuste milieuvergunning is in ontwikkeling als antwoord op die vraag. Deze nieuwe aanpak biedt meer flexibiliteit voor bedrijven én ruimte voor overheden om hun aandacht te richten op wat er echt toe doet.

Een robuuste vergunning is zó opgesteld dat kleine wijzigingen in de bedrijfsvoering, denk aan aanpassingen in productievolumes of technische details, niet meteen leiden tot een nieuwe vergunningprocedure. De kern zit in de manier waarop voorschriften worden geformuleerd: breder en functioneel, zonder aan scherpte te verliezen. Dit vermindert administratieve lasten en geeft zowel toezichthouder als ondernemer duidelijkheid en ruimte.

Misschien doet dit je denken aan de vergunning op hoofdlijnen die enkele jaren geleden opkwam. Maar er is een belangrijk verschil:

• Een vergunning op hoofdlijnen werkt vaak met globale beschrijvingen van installaties of processen, en vergt bij elke relevante wijziging een nadere invulling of melding. Het biedt ruimte, maar laat veel open. Er is ook een milieukwaliteitssysteem in werking.
• Een robuuste vergunning daarentegen is wél volledig, maar met slimme voorschriften die stabiel blijven bij kleine variaties. Zo ontstaat flexibiliteit zonder vaagheid of extra werk achteraf.

Deze benadering wordt ontwikkeld door de Provincie Zuid-Holland en de vijf Zuid-Hollandse omgevingsdiensten. Zij experimenteren in de praktijk met formuleringen die juridisch houdbaar, milieutechnisch verantwoord én werkbaar zijn.

Op de Nationale Milieudag hoor je meer over dit innovatieve vergunningsconcept. We gaan in op de uitwerking van het Nationaal Milieuprogramma 2025 én hoe de robuuste vergunning daaraan kan bijdragen. Wat betekent dit voor jouw werkpraktijk? Waar liggen kansen en valkuilen? Doe mee, denk mee, en help de uitvoering van het milieubeleid écht slimmer maken.

Sprekers: 

 Leendert de Bruin , Allios Deite
 Sandra Anzion , Anzion juridisch advies
 Kristel Stassen-Flinzner , Artos Milieu- en Omgevingsadvies
 Nicky del Grosso , Van Hall Larenstein

Hoe neem je gezondheid écht mee in de VTH-praktijk? In deze sessie verkennen we samen de verschillende perspectieven op een gezonde leefomgeving.

Advisering over een gezonde leefomgeving is altijd maatwerk. In de Omgevingswet zijn minder normen opgenomen en komt er meer afwegingsruimte voor het (lokaal) bestuur. Het stelsel van Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (VTH) speelt een centrale rol bij het waarborgen van een gezonde en veilige leefomgeving. In de VTH-praktijk van Omgevingsdiensten zijn daarbij echter vooral de milieunormen en het juridische kader in de wet- en regelgeving leidend. Gezondheid neemt men vaak slechts indirect en onvolledig mee. Tegelijkertijd hanteren GGD’en een beoordelingsperspectief voor de gezonde leefomgeving dat uitgaat van gezondheidskundige (WHO) advieswaarden die strenger kunnen zijn dan wettelijke milieunormen. Dit leidt tot verschillen in beoordeling en handelingsperspectief. In deze deelsessie worden deze verschillende perspectieven toegelicht en worden handvatten gegeven om met gemeenten en anderen in gesprek te gaan over een gezonde(re) leefomgeving en hoe VTH hierbij (extra) ondersteunend ingezet kan worden.

Sprekers: 

 Renske Nijdam , Senior adviseur Milieu en Gezondheid, GGD-en in Brabant
 Leendert van Bree , Provinciale Raad Gezondheid, BrabantAdvies

 Leendert van Bree

Hoe zorgen we voor een schone basis voor natuur én mens? In deze sessie verkennen we hoe het Nationaal Milieubeleidsprogramma kan bijdragen aan het beschermen van biodiversiteit en ecosysteemdiensten.

Steeds meer wordt de biodiversiteit ook door verontreiniging aangetast. Dat is nadelig voor de natuur zelf, maar ook voor ons mensen die gebruik maken ervan door wat ook wel ecosysteemdiensten wordt genoemd zoals luchtzuivering, waterzuivering, afvalverwerking, drinkwaterlevering of voedselproductie. Alleen door goed voor de natuur en de biodiversiteit te zorgen, kunnen wij en toekomstige generaties duurzaam van de natuur blijven genieten.

Zowel inhoudelijk als politiek strategisch willen we kijken wat het vraagt van het NMP om een schone basis onder die ecosysteemdiensten veilig te stellen en hoe dit de goede insteek is om de biodiversiteit te versterken. Met elkaar gaan we formuleren wat daarvoor nodig is en hoe dat opgepakt kan worden, juist ook door dit kabinet.

Sprekers: 

 Kees Hendriks , Senior onderzoeker Ecosysteemdiensten, Wageningen University and Research
 Peter Visser ecoloog en milieukundige

Vlak na de zomer zal het ontwerp-fundament van het NMP ter inzage worden gelegd. Bent u ook zo benieuwd wat er in dit ontwerp-fundament van het NMP staat? Tijdens deze sessie licht het NMP-team van het ministerie van IenW een tipje van de sluiter op.

 Dik Welkers , lid Nationaal MilieuProgramma team, Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat
 Aniek Ahlers , Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat
 Martine Roza , Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat

Hoe zorg je ervoor dat het milieu- en klimaatbeleid van vandaag recht doet aan de generaties van morgen? In deze interactieve workshop duiken we in het belang van instrumenten en methoden om beleidskeuzes te toetsen op hun impact op jongeren en toekomstige generaties.

We verkennen hoe de generatietoets hier een sleutelrol in speelt, en welke alternatieven er zijn om een lange-termijn perspectief in beleidskeuzes te verankeren. Door middel van een kijkje in de beleidsdossiers van de Jonge Klimaatbeweging bespreken we de werking van instrumenten en methoden in de praktijk.

 Daan Zieren , bestuurslid Jonge Klimaatbeweging
 Jonas Meinderts , Secretaris Jonge Klimaatbeweging

In deze interactieve sessie gaan we samen in gesprek over de kansen en knelpunten van de circulaire economie.

In 2030 moet de helft van de Nederlandse economie circulair zijn. Kringlooporganisaties zijn al jaren een koploper op circulariteit en sociale inclusie. Gemiddeld wordt 56% van de goederen gebracht bij de kringloop hergebruikt en 28% gerecycled. Daarnaast zijn deze organisaties vaak een onderdeel van een Circulair Ambachtscentrum, een onderdeel van het Nationaal Programma Circulaire Economie (NPCE) . Wat is een circulair ambachtscentrum en hoe draagt dit bij aan circulaire doelstellingen? Hoe kunnen circulaire en sociale doelstellingen elkaar versterken? Tegen welke uitdagingen lopen circulaire ambachtscentra aan en welke kansen zijn er juist ook? Welke rol kunnen overheden innemen om de circulair ambachtscentra te stimuleren? Tijdens deze sessie formuleren we hier gezamenlijk een antwoord op.

Sprekers: 

 Chiel van de Kerkhof , Beleidsmedewerker Circulaire Economie, Branchevereniging Kringloop Nederland
 Sabrina van der Linden , Adviseur Circulaire Economie, Rijkswaterstaat Water Verkeer en Leefomgeving

 Liza Hoefnagels , Projectleider Academie, Monitor en Circulair Ambachtscentra, Branchevereniging Kringloop Nederland

De VVM sectie Milieu en gezondheid verzorgt een workshop over de vraag hoe je verschillende gezondheidseffecten integraal kunt beschouwen.

We kijken in deze sessie vanuit verschillende invalhoeken naar drie best practises:

1. De wijze waarop er op gebied van geluid wordt omgegaan met cumulatie.
2. Het Dashboard Milieugebruiksruimte van de provincie Groningen, waarin een gebiedsgericht beeld over de staat van het milieu wordt geschetst, met handvatten voor de aanpak ervan.
3. De instrumenten die er vanuit de STOWA ontwikkeld zijn, om rekening te houden met (cumulatie van) verschillende drukfactoren op het waterleven (De ecologische sleutelfactorenmethodiek)

Hiermee gaan we aan de slag. De vraag is hoe kun je de vertaling naar praktijk maken en hoe communiceer je naar bestuur en inwoners?
Het doel is om met alle slimme initiatieven waaraan wordt gewerkt, te komen tot een advies aan de staatssecretaris, om op te nemen in het NMP.

Sprekers: 

 Erik Roelofsen , Directeur, N4o/NSG
 Reina Drenth , Strateeg milieugebruiksruimte, projectleider planMER Omgevingsvisie provincie Groningen, Provincie Groningen
 Tessa van der Wijngaart , Programmamanager waterkwaliteit en ecologie, Stowa
 Marlouce Biemans (onder voorbehoud) , Adviseur milieu en omgevingsgezondheid, Royal HaskoningDHV

Het NMP is onderderdeel van de integrale beleidscyclus voor de fysieke leefomgeving. Die beleidscyclus geeft logica aan de Omgevingswet, maar wat is de logica voor de rechtspraktijk? Hoe wordt het NMP een leidraad voor gebiedsprogramma’s, vergunningen, omgevingsplannen, omgevingsverordeningen?

In deze deelsessie behandelen we interactief langs welke kronkelwegen van de Omgevingswet het NMP impact kan hebben op de bescherming, het herstel en de verbetering van ons leefmilieu. Dat gaat over meer dan de regels en de instrumenten. Het gaat vooral ook over het handelingsperspectief met de beleidscyclus, dat in beeld komt via het credo “anders werken” met het oog op het maatschappelijke doel van de wet. Om dit niet al te abstract te houden, behandelen we een aantal spraakmakende casus van de afgelopen jaren (zoals Urgenda, PFAS, Shell vs. Milieudefensie en de Stikstofzaak in Greenpeace vs. Nederlandse Staat), met als vraag: “wat nou als toen het NMP er al was geweest en die Omgevingswet toen ook al in werking was geweest: hoe daadkrachtig was het milieubelang dan behartigd?”

Sprekers: 

 Harm Borgers , Managing Partner / Senior Adviseur Bestuurlijk- en juridische dossiers, KokxDeVoogd
 Peter Hoeksema , Senior beleidsmedewerker strategische planvorming, Provincie Groningen

Hoe richten we onze leefomgeving op een juiste manier in?

De kwaliteit van leven in Nederland is hoog. Nederlanders zijn over het algemeen tevreden over hun materiële en sociale omstandigheden. De manier waarop we deze levenskwaliteit bereiken, lijkt echter geen stand te kunnen houden voor volgende generaties en veroorzaakt bovendien milieuproblemen in binnen- en buitenland.’ Dit stelde het Planbureau voor de leefomgeving in 2014 en is nog steeds actueel. Dit is meteen ook onze drive om ruimtelijke ontwikkelingen te ondersteunen met het door onszelf ontwikkelde Levenskwaliteitmodel. We passen dit model al meer dan 5 jaar met succes toe en nemen jullie in deze sessie graag mee in hoe wij dit aanpakken. En we laten zien wat deze aanpak voor meerwaarde oplevert voor milieu én voor levenskwaliteit, nu, later en elders.

Sprekers: 

 Victor Beumer , Specialist Natuurinclusief Ontwikkelen, Aveco de Bondt
 Dirk van Hout , Consultant Duurzaamheid, Aveco de Bondt
 Daan Zieren , bestuurslid Jonge Klimaatbeweging

SDG’s, planetary boundaries en eerlijke ketens als fundament voor internationale strategie.

Deze interactieve sessie gaat over de internationale milieustrategie, een belangrijk onderdeel van het NMP en van de uitvoering van het milieubeleid. Hugo von Meijenfeldt bespreekt hoe Nederlandse onderhandelaars op het Europese en Mondiale toneel van milieu, klimaat en duurzaamheid, omgaan met de inhoudelijke uitdagingen en met politieke wisselingen thuis en in de wereld. Een jongerenvertegenwoordiger zal hierop reflecteren, onder meer vanuit de actualiteit van dit moment en de belangen van toekomstige generaties. In gesprek met de aanwezigen zullen heldere conclusies worden getrokken.

Sprekers: 

 Hugo von Meijenfeldt , oud Klimaatgezant & SDG-coordinator, jurist, specialist in milieuwetgeving en aansprakelijkheid
 Teun Hoek , SDG Nederland
  Bob van Dal , SDG Voice, Cooperate Green

Mooi, zo’n fundament van het NMP met vergezichten, maar wat gaan we nu doen? Concreet graag, met aandacht voor #hoedan? Stel dat u Het UitvoeringsProgramma mocht schrijven, wat zou er dan in komen te staan? En wat niet? Tijdens deze workshop vragen we uw input voor het uitvoeringsprogramma.

We vragen u mee te denken over de gewenste contouren, wat wel, wat niet en wat nog niet in het eerste uitvoeringsprogramma moet komen te staan.

 Dik Welkers , lid Nationaal MilieuProgramma team, Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat
 Aniek Ahlers , Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat
 Martine Roza , Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat