VVM logo nieuw 150x150

netwerk van milieuprofessionals

 
Bezoek ons op: 

 

 

 

 

 

 

Recensie: Bijna uitsluitend op gevoel

Geplaatst op 04-04-2017  -  Categorie: Artikelen  -  Auteur: Onno van Sandick

Boek Tussen hoogmoed en hysterie 100x150   2017 04 04Tussen Hoogmoed en hysterie; vijf jaar strijd tegen schaliegas in Nederland. Remco de Boer, Veen media (2015), 350 pag.

Het boek laat zich lezen als een kroniek van een strijd en als een inkijkje in de milieubeweging, de politiek en de media. De schrijver laat goed zien waarom de spelers niet altijd even nauw met de feiten omgaan en hoe ze tot standpunten en interventies in het proces komen.

‘Tussen Hoogmoed en hysterie’ gaat over de strijd tegen schaliegas, maar de schrijver ziet het meer als een reconstructie van een ‘tegenstrijd’ en van de manier waarop onze moderne media-democratie daarmee omgaat”. In zijn ogen zou het over willekeurig welke controversiële kwestie kunnen gaan. Remco de Boer constateert dat de invloed van media nauwelijks overschat kan worden, vooral van media die niet evenwichtig verslag doen. Soms doen ze onvoldoende research en soms lijken ze een andere maatstaf te hanteren. Ook lijken ze een ‘minder kritische waakhond als er een collectief van bezorgde burgers en activisten aan het hek staat.’ Hij laat zien hoe snel een paar mensen met een alarmerende boodschap in het nieuws kunnen komen en hoe snel de lokale politiek en vervolgens landelijke politiek om kunnen gaan.

Verzet en mobilisatie

Remco de Boer beschrijft de casus in chronologische volgorde: het begint met een drieluik in de NRC over schaliegas in de VS, een onrustbarende film uit de VS en Kamervragen daarover van Liesbeth van Tongeren. Vervolgens begint een episode in Boxtel, waar een bedrijf een proefboring wil doen: een actieve omwonende met een goed netwerk weet de milieufederatie, een locale journalist en vervolgens het Brabantse waterbedrijf en de gemeenteraad te mobiliseren in het verzet. Op landelijk niveau gaat het spel door met een (te) dik aangezette kop in de Volkskrant: ‘Boren naar Brabants gas is schadelijk’. Een radicale actiegroep (Groenfront) en Milieudefensie storten zich op de kwestie. Er wordt bezwaar aangetekend tegen de vergunning. De Tweede Kamer vraagt van de minister nader onderzoek en de actievoerders bewegen een groot aantal gemeenten om zich schaliegasvrij te verklaren. Dit alles tegen de achtergrond van een olieramp met een BP-boorieland, onrust over de aardbevingen in Groningen, onderhandelingen over het Energieakkoord en spanningen in de coalitie en in de PvdA.

Het boek eindigt met uitstel van enkele jaren (tot 2018) vanwege nader onderzoek en terugtrekking van het bedrijf dat de proefboring wilde doen.

Verzet tegen alles.

De schrijver concludeert dat ‘verzet dus wel degelijk zin heeft’. Hij is niet alleen kritisch over de rol van de media, de politiek en de milieubeweging, maar ziet ook een keerzijde voor het milieu: er is namelijk even heftig en succesvol verzet tegen duurzame energie. ‘Zo strijden in Nederland zo’n 140 actiegroepen tegen windmolenplannen.’ Ook tegen windmolens voor de kust, tegen waterkracht, tegen grootschalige zonne-energie, tegen gaswinning, etc. Als laatste komt minister Kamp aan het woord, die verzucht “Ik zou weleens willen meemaken dat de Kamer zich ergens vóór uitsprak.” Het is een gedetailleerd verslag en daardoor uitgebreid, maar leerzaam. En spannend is het wel!

Onno van Sandick, VVM-lid sinds 1997 en lid van de VVM sectie Ethiek en Milieufilosofie, schreef deze recensie op persoonlijke titel. Hij is adviseur strategie en duurzame ontwikkeling bij het Ministerie van Infrastructuur en Milieu.