De studie is meer dan een inventarisatie van de mogelijkheden om CO2 in de bodem op te slaan. Nabuurs: “We hebben onze bevindingen vertaald in een wereldwijd actieplan voor koolstofneutrale land- en bosbouwsector in 2040. Centraal staan behoud en aanplant van bossen, duurzaam houtgebruik, het verminderen van voedselverspilling en duurzame intensivering van de landbouw. De maatregelen zijn voor de helft gericht op het terugdringen van emissies, voor de andere helft op het stimuleren van koolstofopname. Bij elkaar kunnen de acties voor 30% bijdragen aan de doelstelling uit het klimaatakkoord in Parijs om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5°C in 2050. Ook de EU-landen kunnen een substantiële bijdrage leveren.”
Intensiveren
Opmerkelijk is dat de studie laat zien dat je hiervoor de landbouw in grote delen van de wereld op een duurzame manier moet intensiveren. “Dat klinkt misschien vreemd vanuit Nederlands perspectief, maar vergeet niet dat er in grote delen van de wereld juist een extensieve vorm van landbouw word bedreven. Door mondiaal op duurzame wijze lichtelijk te intensiveren, maak je heel veel gebied vrij en je verkleint de landbouwemissies. Dat geeft vervolgens ruimte voor bio-energieplantages en extra bosaanleg.”
Volgens Nabuurs biedt deze richting van denken ook perspectief voor Nederland. “We hebben natuurlijk al een heel efficiënte manier van landbouw bedrijven, maar daarbinnen zijn zeker gronden te vinden die minder geschikt zijn voor landbouw en andersom.” Zijn collega dr. Peter Kuikman, eveneens spreker tijdens het klimaatcongres, heeft al een tipje van de sluier gelicht van de mogelijkheden van CO2-vastlegging in de landbouw (zie: CO2-bergend vermogen bodem onderschatte factor in klimaatbeleid). “Bij bosuitbreiding in Nederland zien we vooral kansen wanneer functies worden gecombineerd, bijvoorbeeld met waterberging. Ook heeft de overheid al gronden in handen waar veel bosuitbreiding mogelijk is. Brabant streeft bijvoorbeeld al naar 25000 ha agroforestry. Op die manieren moet voor Nederland zo’n 80,000 – 100,000 ha mogelijk zijn. Dit is slechts 2% van het landoppervlak.”
Investeer in bos- en houtsector
Nabuurs ziet soortgelijke mogelijkheden voor de bosbouw. “Als ik voor mijn vakgebied spreek, dan kun je heel uiteenlopende maatregelen treffen. Op sommige plekken kun je bosreservaten instellen zodat je ouder bos krijgt met meer CO2-vastlegging. Op andere plekken waar bos goed groeit kun je de productiefunctie verstevigen. Bosuitbreiding hoort daar ook bij. Met deze aanpak kan de Nederlands bos- en houtsector ongeveer 1 miljoen ton CO2 per jaar extra vastleggen.”
Om deze winst daadwerkelijk binnen te halen, is het van belang meer eenheid te brengen in het bos- en natuurbeleid. “Dat is nu erg versnipperd. Het ligt voor een groot deel bij provincies en voor een ander deel bij het Rijk. Deze twee moeten veel beter gaan samenwerken en een veel duidelijker beleid neer zetten. De laatste 30 jaar is er eigenlijk helemaal geen bosbeleid geweest. Ergo, zo’n beetje alle ondersteuning aan boseigenaren is afgebouwd.”
Krachten bundelen
Nabuurs benadrukt dat provincies en Rijk de krachten moeten bundelen, onder meer om regelingen in het leven te roepen die boseigenaren stimuleren om andere soorten aan te planten. “Dit is nodig omdat ons bos gaat veranderen. Door de droogte is er ook dit jaar weer sprake van veel sterfte. Dit betekent dat we onze bossen moeten klaarmaken voor de toekomst, iets wat het neerzetten van een duidelijk beleid voor de lange termijn vereist.”
Prof.dr.ir. Gert-Jan Nabuurs spreekt tijdens het Grote Klimaat Oplossingen Congres op 3 december in Den Bosch!
