“Ga direct aan de slag met de energietransitie en wacht de Omgevingswet niet af. Decentrale overheden beschikken over een ruim assortiment aan instrumenten om nu al meters te maken. Dat is heel hard nodig.”

Aldus luidde het heldere advies van Ed Nijpels aan de deelnemers van de Dag van de Omgevingswet 2017. Deze vond op initiatief van de VVM plaats in het Provinciehuis Utrecht. Nijpels, voorzitter van de SER-commissie Borging Energieakkoord, had een hoge pet op van het publiek in de tot op de laatste plaats bezette Statenzaal. “Qua omgevingsdeskundigheid ben ik vandaag te gast bij het crème de la crème van ons land.” Hij was uitgenodigd om in te gaan op de kansen die de Omgevingswet biedt voor het versnellen van de energietransitie. Die ziet hij zeker, maar daar wil hij niet op wachten. “Eigenlijk had ik als titel moeten kiezen ‘De Omgevingswet komt te laat’. Want ik heb er nu niets aan. De instrumenten treden pas na 2020 in werking.”

Ambities opschroeven

Binnenkort vindt een eerste herziening van het Parijs-akkoord plaats. Nijpels gaat er vanuit dat dan wordt afgesproken de inzet te verhogen naar 100% CO2-reductie in 2050. “De huidige 80% is namelijk niet genoeg.” Dit betekent dat de ambities moeten worden opgeschroefd, ook van de gemeenten, provincies en waterschappen. “Zo’n 40% van het nieuwe klimaatbeleid ligt op bordje van de decentrale overheden.” Dit betekent volgens hem dat in de omgevingsvisies de energietransitie centraal moet staan. Nijpels riep zijn publiek op niet te lichtzinnig te denken over deze opgave. “Neem alleen al het energieneutraal maken van onze gehele gebouwde omgeving. Willen we dit doel voor 2050 halen, dan moeten we duizend gebouwen per dag oppakken.” Hij illustreerde zijn woorden met een kaart van Nederland met daarin ingetekend de ruimtelijke gevolgen van alle vormen van duurzame energieopwekking. “U ziet, ons land staat compleet vol. Daar moet je dus goed over nadenken in de omgevingsvisies.”

Aan de slag

Gezien de urgentie én omvang van de opgave riep Nijpels op niet op de Omgevingswet te wachten. “U krijgt straks te maken met één van de mooiste wetten ooit. Wacht daar echter niet op. Ga per direct aan de slag met regionale energieplannen. Gebruik maximaal wat er nu ligt. U barst al van de instrumenten. Het bestemmingsplan met verbrede reikwijdte biedt bijvoorbeeld de mogelijkheid om op tien punten af te wijken. Ten behoeve van de transitie moet u inzetten op alles wat in uw vermogen ligt.”

Jan de Graaf