VVM logo nieuw 150x150

netwerk van milieuprofessionals

 
Bezoek ons op: 

 

 

 

 

 

 

Column: Milieuprofessional in de kenniseconomie

Geplaatst op 07-03-2017  -  Categorie: VVM-leden Blog  -  Auteur: Peter van de Laak

Laak Peter van deVVM-leden Column Peter van de Laak

Nederland is een kenniseconomie, wij verdienen geld met het verkopen van kennis. Hoogwaardige kennis ontstaat waar fundamenteel wetenschappelijk onderzoek in verbinding staat met onderwijs en praktijk. Die driehoeksrelatie verklaart het succes van landbouw, maakindustrie en waterveiligheid. Wat kunnen wij als milieuprofessionals hiervan leren en onze eigen successtory maken? De aantrekkingskracht van milieu als discipline is al enige tijd tanende. Je ziet dat niet alleen terug in de praktijk, maar ook in het wetenschappelijk en hoger onderwijs. Toch zijn er wel degelijk kansen door milieukennis in te zetten voor nieuwe maatschappelijke opgaven.

In de praktijk is veel milieukennis gestandaardiseerd in normen, voorschriften, modellen, handleidingen. Ons vak is in belangrijke mate gejuridificeerd en gericht op het efficiënt beheersen van risico’s. In het wetenschappelijk en hoger onderwijs is milieu als zelfstandige discipline nagenoeg verdwenen. Sommige opleidingen hebben de keuze gemaakt voor milieu als technische discipline. Anderen voor het integreren van milieu met andere disciplines, zoals geografie, planologie, stedenbouw. Hiermee probeert het wetenschappelijk en hoger onderwijs aan te sluiten bij de nieuwe maatschappelijke opgaven.

Dat zoekproces heeft nog veel weg van tasten in het duister. Het wankelmoedige beleid van de overheid op het gebied van milieu en duurzame ontwikkeling is daar in belangrijke mate debet aan. Door het gebrek aan duiding en houvast moeten onderzoek en opleidingen redelijk zelfstandig hun weg vinden. De sanering bij overheden heeft geleid tot verlies van kennis en daarmee zijn ook de impulsen voor vernieuwing verdwenen. Structurele verbindingen tot stand brengen en continueren tussen wetenschappelijk onderzoek, hoger onderwijs en beleidspraktijk is in deze context geen sinecure. Zeker niet als de financiële middelen en incentives daartoe ontbreken. Hoe anders is dat voor de landbouw, industrie en waterveiligheid!

Hoopvol is de tendens bij overheden om minder vanuit de interne organisatie en beheersbaarheid te denken en meer vanuit maatschappelijke opgaven. Daar liggen kansen. Denk aan groene groei, circulaire economie, energietransitie, smart cities en de transitie naar gezonde, sociale en compacte steden. Die maatschappelijk opgaven dagen de milieuprofessional uit om zichzelf opnieuw uit te vinden. Vanuit dit perspectief kunnen wetenschappelijk onderzoek, hoger onderwijs en (beleids)praktijk elkaar weer vinden. De cultuuromslag waarbij het delen van kennis meer regel is dan uitzondering helpt daarbij. Door maatschappelijke opgaven centraal te stellen, kunnen combinaties van disciplines en beleidspraktijken erop worden afgestemd. Dan wordt het ook hoog tijd om anders naar de financiering van het wetenschappelijk en hoger onderwijs te kijken. Want zonder financiële incentives gaat dat niet lukken.

Peter van de Laak

Peter van de Laak is zelfstandig professional bij Milieuregie (www.milieuregie.nl) en voorzitter VVM-sectie Milieueffectrapportage