Dag van de Omgevingswet 2025

 Koos Seerden   , Rho Adviseurs
 Robert Forkink   , Antea Group

 Martha Bleeker  , Mees Ruimte en Milieu

Nadat (binnenstedelijke) bedrijventerreinen jaren vooral als gewilde woninglocaties werden gezien en de voorraad bedrijventerreinen gestaag afnam, is nu het besef doorgedrongen dat we niet alleen zuinig moeten zijn op wat we aan werklocaties bouwjaren hebben, maar dat er ook meer ruimte nodig zal zijn en dat we de beschikbare ruimte beter zullen moeten benutten.

De basis daarvoor ligt in de ruimtelijke ordening en dus de toepassing van de Omgevingswet. Koos Seerden en Robert Forkink zijn de auteurs van de handreiking Ruimte voor Economie en Omgevingswet. Zij werken momenteel aan een aantal projecten waarbij zij het instrumentarium van de Omgevingswet zo optimaal mogelijk gebruiken om te zorgen voor voldoende en goede ruimte voor werklocaties. Zij delen de aanpak uit de handreiking en de ervaring in projecten.

 Esther Poot , Gemeente Leiden
 Thomas van den Hoorn , Gemeente Putten

 Jos Dolstra , Arena Consulting

Gemeenten bereiden zich in de transitiefase voor op het omvormen van het omgevingsplan van rechtswege naar het omgevingsplan zoals dat in 2032 moet voldoen aan de Omgevingswet. Esther Poot van de gemeente Leiden en Thomas van den Hoorn van de gemeente Putten delen in deze sessie de aanpak en ervaringen van beide gemeenten en gaan onderling en met de deelnemers in gesprek.

 Chris Boeije , Capgemini, Provero

 Joyce de Jong , Geonovum, voorzitter Provero

Hoe functioneert het Omgevingswetstelsel een kleine twee jaar na invoering? Wat werkt in de praktijk, en wat niet? Wat zijn de spelregels om deze keten te laten werken? Welke voorbeelden zijn er waarin we dit terugzien? En welke rol speelt u daar zélf in? De Omgevingswet is een stelsel in beweging met vele spelers. Gemeenten, provincies, waterschappen, bedrijfsleven, omgevingsdiensten, het Rijk en de vele andere stelselpartners hebben ieder hun eigen opgave en verantwoordelijkheid. Dat maakt het systeem democratisch, maar ook complex. Hoe houden we koers als alles continu verandert? Denk aan een gyroscoop: een instrument dat juist door beweging stabiel blijft. Zo werkt het ook in ons stelsel: door samenwerking en continue afstemming houden we richting naar het Omgevingswetdoel, ondanks dynamiek en onzekerheid.

Na 10 jaar leiderschap in het DSO-systemteam, kent Chris Boeije kent als geen ander de werking van het stelsel. Hij neemt ons mee in praktische voorbeelden om de keten te laten werken. We bespreken de successen (93% first-time-right) én valkuilen, en kijken we hoe we samen koers houden in een stelsel dat continu in beweging is—net als een gyroscoop.

Deze breakout is gericht op iedereen die de doelen van de Omgevingswet in het vizier heeft en nastreeft. Beleidsambtenaren, juristen, planologen, regelanalisten en vergunningverleners die vanuit een brede blik willen begrijpen hoe het stelsel werkt en hoe hij/zij daar zelf invloed op kan uitoefenen. Want systeemleiderschap is onmisbaar: het vermogen om te leiden zonder formele macht, te handelen vanuit het geheel, condities te creëren voor samenwerking en diversiteit te benutten. Het vraagt om vertrouwen, transparantie en ruimte voor experimenten en leren. Niet alleen optimaliseren, maar ook vernieuwen. Deze inspirerende sessie, aangeboden en gehost door Provero, geeft daar concrete handvaten voor.

 Roel Meeuwsen , RVO
 Jos de Lange , Haskoning
 Pieter Feij , Witteveen+Bos

 Leendert de Bruin, Allios Deite

Overheden zien door de Omgevingswet, ‘de bomen in het (mer)bos niet meer’. Tijdens de sessie zullen we ingaan op verschillende vragen die leven in de mer-praktijk. Wanneer moet voor het instrument programma een mer worden opgesteld? Welke verschillende programma’s zijn er mogelijk en wat betekent dat voor de aanpak van mer? Hoe omgaan met nut en noodzaak, het ontwikkelen van alternatieven, detailniveau van het onderzoek naar milieueffecten en hoe kan de informatie uit het plan-MER worden (her-)gebruikt in vervolg-besluiten? En wat betekent dit alles voor de onderzoekslast bij een programma?

In deze sessie nemen wij de deelnemers bij de hand. Met behulp van recente voorbeelden laten we zien wat de antwoorden zouden kunnen zijn op deze vragen. Vervolgens dagen we de deelnemers uit om zelf met vragen of oplossingen te komen.

 Else Sneller , Gemeente Deventer
 Marieke Hottenhuis , Gemeente Deventer

 Kornelis Jorna , Krea-S - milieuadvies voor bedrijven

Deventer heeft sinds 2019 een omgevingsvisie, die actief gebruikt wordt om aan de interne omgevingstafel de wenselijkheid van initiatieven die niet binnen het omgevingsplan passen, te kunnen bepalen. Ondertussen wordt ook hard gewerkt aan een nieuwe omgevingsvisie, die voldoet aan de eisen die de Omgevingswet eraan stelt, en beleidsmatige wensen en ontwikkelingen in de gemeente een plek geeft.

Om ervoor te zorgen dat de omgevingsvisie ook in haar nieuwe gedaante op de verschillende plekken in de beleidscyclus werkbaar is, is een serie botsproeven uitgevoerd: werkt het als kader voor het beoordelen van de wenselijkheid van (gebieds)ontwikkelingen en concrete initiatieven kan vervullen? Biedt het voldoende sturing voor de collega’s verderop in de beleidscyclus?

In deze botsproeven is bekeken of dilemma’s en prioriteiten per gebied scherp genoeg zijn geformuleerd. Waar kiezen we vooral voor woningbouw, waar voor groen? En waar zijn ze met slimme oplossingen te combineren?

We streven naar een visie die duidelijk is én praktisch in het gebruik: voor keuzes rondom gebiedsontwikkeling én voor de toetsing van de wenselijkheid van (kleinere) initiatieven. Op deze manier kan de visie haar sturende rol in de verwezenlijking van de Deventer ambities vervullen.

Marieke Hottenhuis (projectleider omgevingsprogramma's) en Else Sneller (programmamanager Omgevingswet) vertellen hoe ze dit aangepakt hebben, wat eruit gekomen is, en hoe ze hiermee omgaan. Daarnaast vertellen zij hoe ze de omgevingsvisie inzetten als verbindend element in de Deventer beleidscyclus.

 Jordi Verkade , SIKB

 Natascha Schuttinga , HyCC

Sinds de invoering van de Omgevingswet en het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) op 1 januari 2024 zijn de regels voor ruimtelijke projecten vereenvoudigd en gebundeld. Dit heeft het werkveld van Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (VTH) echter flink veranderd. Om professionals hierin te ondersteunen, is de Roadshow Bodembescherming opgezet.

Deze roadshow, een initiatief van onder andere Rijkswaterstaat, SIKB, en ODI/VDV, reist langs omgevingsdiensten om hen te informeren over de nieuwe wet- en regelgeving. De nadruk ligt op praktische uitleg over onderwerpen zoals de zorgplicht, inspectie van vloeistofdichte vloeren en het beheer van bodembeschermende voorzieningen en voorziet in een grote behoefte aan gerichte informatie.

Speciaal voor de Dag van de Omgevingswet 2025 is er door Jordi Verkade, een van de betrokkenen bij de roadshow een op maat gemaakte versie gemaakt die ons in een uur door deze boeiende materie leidt.

 Renee Weekers-Lameijer  , Ministerie van BZK
 Jaap Jeroen Kreeft , Provincie Zuid-Holland

 Leendert de Bruin, Allios Deite

In deze sessie gaan we in op de mogelijkheden van de Omgevingswet om te sturen op decentrale beleidsvorming. Aan de hand van het wetsvoorstel Versterking regie volkshuisvesting, waarmee de regie op de volkshuisvesting blijkens de minister voor VRO wordt hernomen, en enkele relevante uitspraken, geven de sprekers inzicht in de mogelijkheden om met instructieregels en instructies te sturen op beleidsvorming- en uitvoering.

 Gerard Blom
 Merel Straathof , bestuurslid NAJK

 Natascha Schuttinga , HyCC

Na 40 jaar werken aan water en bodem schets Gerard Blom een toekomstperspectief voor het Nederlandse landelijke gebied, met nadruk op duurzame landbouw en waterbeheer. Na de Tweede Wereldoorlog ontwikkelde de landbouw zich snel, wat leidde tot exportgroei en lage voedselprijzen, maar ook tot milieuproblemen. Voor een duurzame toekomst moeten landbouw en natuur in balans zijn, met de juiste landbouw op de juiste plek. Dit vraagt om toekomstrobuuste keuzes, waarbij water- en bodembeheer leidend zijn. Scheiding en verweving van landbouw en natuur kunnen naast elkaar bestaan, maar op verschillende plekken. Moed en leiderschap zijn nodig om moeilijke keuzes te maken en samenhangend beleid te ontwikkelen

 Inge de Groot-van de Westelaken , Mijn Gemeente Dichtbij
 Pol Jansen , Gemeente Altena
 Baptiste Dullaart , Gemeente Gouda
 Igor Hartsinck Hollaar , Gemeente Tilburg
 Karina Kempkes  , Bureau Herman

 Jos Dolstra , Arena Consulting

In de DSO leergang van de VNG is een enthousiaste groep deelnemers aan de slag gegaan met de beleidscyclus van de Omgevingswet. De Omgevingswet vraagt om anders denken en anders doen. In deze sessie ontdek je spelenderwijs en interactief hoe de beleidscyclus werkt en hoe je gebruik kunt maken van de instrumenten van de wet met gebruikmaking van de beleidscyclus.

 Michel de Hoogh , Tafelberg Advies
 Akshay Lala , Tafelberg Advies

 Sandra Anzion  , Anzion Juridisch Advies

De Omgevingswet vraagt gemeenten om plannen te maken die niet alleen juridisch stevig zijn, maar ook begrijpelijk en werkbaar voor inwoners, ondernemers en professionals. Dat klinkt eenvoudig, maar in de praktijk blijkt het een uitdaging: hoe zorg je voor duidelijke regels, een logische structuur en toepasbaarheid in het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO)? Een belangrijk knelpunt is dat veel Omgevingsplannen door planbureaus zijn opgesteld, vaak met weinig oog voor techniek en uitvoering in de praktijk. Het gevolg: plannen die op papier lijken te kloppen, maar in de digitale omgeving lastig te gebruiken zijn of die in de uitvoering tot verwarring en extra beheer leiden. Tijdens deze presentatie nemen we u mee in de quickscan van het Omgevingsplan van de gemeente Noordoostpolder. Deze analyse bracht diverse valkuilen én kansen aan het licht: van de keuze tussen functies of gebruiksactiviteiten tot het gebruik van begrippen, annotaties en toepasbare regels. Kleine technische en juridische verbeteringen maken een groot verschil in de praktijk. Daarbij werkten we samen met advocatenkantoor Wijn & Stael. Zo wordt het Omgevingsplan niet alleen gebruiksvriendelijk, maar ook juridisch robuust en beter bestand tegen de toets van de rechter. Een inspirerende sessie voor beleidsmakers, juristen en regelanalisten die hun Omgevingsplan écht toekomstbestendig en uitvoerbaar willen maken.

 Florian Sloots , Gemeente Veenendaal
 Gerrie Fenten   , Nationaal-Programma RES

 Herbert Korbee   , Korbee & Hovelynck BV

Er moeten tot 2030 bijna 1 miljoen woningen gebouwd gaan worden, variërend in omvang van hele grote stedelijke ontwikkelingen, inclusief maatschappelijke voorzieningen en bedrijven, tot woonwijkjes van enkele tientallen woningen. In het hele land lopen dergelijke ruimtelijke ontwikkelingen vast door o.a. netcongestie. Er zijn al diverse voorbeelden van wijken die ontwikkeld worden zonder de nodige voorzieningen zoals een supermarkt, school of huisartsenpost, omdat individuele woningen nog wel aangesloten kunnen worden op het elektriciteitsnet maar die voorzieningen niet. Energie-experts roepen op om rekening te houden met energie bij het plannen en ontwerpen van nieuwe woonwijken. Vaak is dan de reactie: hoe dan?

De toepassing van energie in hoe we wonen, werken en verplaatsen wordt wezenlijk anders. Het nieuwe energiesysteem wordt steeds decentraler wat betekent dat nieuwe wijken vooral zelf energie moeten gaan opwekken en opslaan. En om ervoor te zorgen dat er zo min mogelijk energie nodig is, moet ook zo energiezuinig mogelijk gebouwd worden. In veel bouwprocessen is dit nu nog geen issue. De verwachting is dat veel nieuwbouwplannen niet kunnen aangesloten op het elektriciteitsnetwerk maar dat ook geen rekening wordt gehouden met de ruimte die nodig is voor eigen opwek en opslag.

Deze problemen spelen zowel bij kleinschalige als bij grootschalige ontwikkelingen. Bij kleinschalige projecten gaat het vooral om de impact van keuzes die in en om het gebouw relevant zijn. Vaak grondgebonden woningen waarbij in en om de woning ruimte moet zijn voor opwek en opslag. Bij grootschalige ontwikkelingen moet niet alleen naar woningen worden gekeken maar ook naar de samenhang met maatschappelijke voorzieningen en mobiliteit (laden van auto, elektrisch OV) en de mogelijk collectieve warmtevoorzieningen.

De uitdaging voor de komende jaren zal zijn: hoe ontwikkelen we hoogwaardige, leefbare wijken met beperkte netcapaciteit? Door de vraag naar energie zo ver mogelijk te reduceren en vraag en aanbod van energie in ruimte en tijd dichter bij elkaar te brengen, kan de piekbelasting van het net rigoureus worden verminderd en kunnen er met dezelfde aansluitcapaciteit veel meer woningen en voorzieningen gerealiseerd worden. Vanuit energieperspectief bezien is dit heel logisch. Maar hoe kunnen we stedenbouwkundigen, planologen, gebiedsontwikkelaars en projectontwikkelaars helpen de ruimtelijke opgave van (decentrale) energie mee te nemen in het ontwerpen van nieuwe wijken waarbij opwek en opslag van energie integraal onderdeel zijn het ontwerp.

 Inge Vrauwdeunt , Omgevingsdienst Haaglanden
 Kornelis Jorna , Krea-S

 Kristel Stassen-Flinzner   , K2 Omgevingswet

Een 'gemiddelde' hovenier heeft een composthoop, tankt zijn eigen voertuigen en heeft opslag van grond, houtsnippers en vaatjes benzine. Allemaal losse milieubelastende activiteiten met eigen informatie-, meld- of vergunningplichten. Wat gebeurt er als dit bedrijf al deze activiteiten netjes regelt en als 'groene confetti' naar de overheid schiet?

In deze sessie gaan eerst in op het perspectief vanuit het bedrijf en leggen we uit welke verplichtingen er gelden. Daarna kijken we naar het perspectief van de overheid. Hoe komt dit binnen en hoe kunnen ze hier mee om gaan? Deze sessie is opgebouwd op basis van 2 jaar praktijkervaring vanuit zowel de bedrijfs- als overheidskant.